KSIĄŻKA MIESIĄCA W JAMIE! Kwiecień 2023
Jan Skuratowicz, Magdalena Adamczewska, Piotr Walichnowski „Secesja w Poznaniu” (Wydawnictwo Zysk i S-ka 2022)

„Secesja w Poznaniu” to ponad trzystustronicowy album ze zdjęciami kamienic budowanych na przełomie XIX i XX wieku w starych poznańskich dzielnicach. Znajdziecie tu opisy i fotki z Jeżyc, Łazarza, Wildy i Grunwaldu, ale nie tylko. Znajdują się też tu okolice szeroko pojętego Starego Miasta. Piękno tych budynków uzmysławia nam, że nie wszystko złoto co się świeci. Bo wyłuskanie, schowanych na pierwszy rzut oka, najpiękniejszych elementów zdobniczych, przeróżnej sztukaterii, kolumienek zakończonych głowami ludzi lub zwierząt, żeliwnych furtek, kolorowych witraży, fantastycznych gzymsów, ekspresyjnych rzeźb i gipsowych kwiatów w połączeniu z przestronnymi klatkami schodowymi, wygodnymi schodami, wielkimi oknami i szerokimi bramami pokazuje, że secesja to nie tylko ozdoby, ale również praca nad komfortem samego zamieszkiwania. Tak się wtedy budowało, żeby ludziom żyło się z jednej strony dobrze, a z drugiej również ładnie. Albo na odwrót.

No właśnie secesja to słowo klucz, bo podróż autora rozpoczyna się od dokładnego wyjaśnienia i opowiedzenia czym ona była i dlaczego właśnie w Poznaniu wybuchła feerią architektonicznych cudeniek. Oprócz powodów, dla których to Poznań stał się areną eksperymentów secesyjnych, w tymże tomie dowiemy się kto projektował, jakie były ceny działek i ile kosztowały gotowe produkty oddane do zamieszkania. Plus szerokie tło historyczne pomaga w zrozumieniu fenomenu budownictwa tamtych czasów.

Książka napisana jest z perspektywy człowieka- fascynata poznańskich kamienic z tamtego okresu. Mowa o Janie Skuratowiczu, którego podpis w tymże tomie udało mi się uzyskać zeszłego roku podczas targów książki w Poznaniu. Pan Jan wykonał benedyktyńską pracę, a Wydawnictwo Zysk i S-ka wydało to w przepięknej formie, na eleganckim papierze i z mnóstwem, naprawdę mnóstwem wysokiej jakości zdjęć. Każde z nich jest opowiedziane, bo Poznań tętni historią i w zasadzie każdy zaułek, skwer i uliczka mają nam coś do opowiedzenia.

Ja wychowałem się w kamienicy przy ulicy Jackowskiego, a praktyki fryzjerskie miałem kilka przecznic dalej na Wyspiańskiego. Kiedy tam mieszkałem i pracowałem nie widziałem tam nic ciekawego. Brudne podwórka, zawilgocone klatki schodowe i specyficzny zapach, żeby nie powiedzieć pomieszany smród śmietnika, nieodnowionych ścian, szczurzych i kocich odchodów oraz zatęchłych piwnic były tam tym, co wybijało się na pierwszy rzut oka, a raczej nosa. Teraz budowle te, po odrestaurowaniu wyglądają naprawdę zacnie. Ich wygląd w albumie naprawdę budzi zdumienie, bo te kamienice są po prostu piękne. Właśnie temat remontowania i adaptacji jest w Poznaniu tym co coraz częściej wrzuca się na tapetę. Prace nad wykończeniówką, choć często są to działania od podstaw po wieloletnich, a nawet kilkudziesięcioletnich zaniedbaniach, są wykonywane według starych zdjęć, w czym pomóc może na przykład niniejszy album. Warto do niego zajrzeć i przenieść się w czasie podziwiając inżynierię, konstrukcję i rzemiosło sprzed lat. Choć najlepiej w zasadzie wybrać się na wycieczkę po Poznaniu śladem budynków z tejże książki.

Ta książka mówi nam też o tym, że spacerując po mieście należy podnieść głowę i popatrzeć na świat z perspektywy architekta, który naozdabiał się tych poznańskich kamienic i napracował przy ich funkcjonalności. Należy też wejść do środka i napawać się pięknem i przestronnością. Ulice Roosevelta, Grottgera, Słowackiego, Kanałowa, Wierzbięcice, Mottego, Poznańska, Prądzyńskiego, Małeckiego, Gajowa i wiele, wiele innych przyciągają teraz bardziej niż odrzucały kiedyś. Zwłaszcza teraz w pierwszych dniach wiosny podnieśmy wzrok wyżej.
Czytamy (i oglądamy) w Jamie!
Adam Szulc

Zysk i S-ka Wydawnictwo